Niefarmakologiczne zalecenia dlapacjenta z astmą i pacjenta z POChP

W terapii astmy i POChP kluczowe znaczenie ma przyjmowanie leków wziewnych zgodnie z zaleceniami lekarza. Są to leki, które zmniejszają nasilenie objawów choroby, zmniejszają ryzyko hospitalizacji oraz ryzyko wystąpienia zaostrzenia choroby. Taki efekt jest jednak możliwy przy prawidłowym korzystaniu z inhalatorów. Bardzo ważne jest, aby stosować się do instrukcji urządzenia oraz wskazówek lekarza i nie popełniać najczęstszych błędów w terapii wziewnej. Przed przyjęciem leku należy wykonać głęboki wydech poza inhalator, a po przyjęciu leku wstrzymać powietrze na 5-10 sekund.¹

Integralnym elementem terapii astmy i POChP, obok stosowania leków, jest postępowanie niefarmakologiczne, czyli działania mające wpływ na styl życia. Takie działania wymagają zaangażowania i motywacji ze strony pacjenta. Podjęty trud może jednak zaowocować zwiększeniem kontroli nad chorobą oraz poprawą stanu zdrowia i samopoczucia, więc warto podjąć ten wysiłek.²

Zalecenia wspólne dla pacjentów z astmą i pacjentów chorujących na POChP to rzucenie palenie tytoniu, zwiększenie aktywności fizycznej, przestrzeganie zdrowej diety oraz unikanie zanieczyszczeń powietrza.^2,3,5

Narażenie na dym tytoniowy i używanie e-papierosów

Jeżeli chorujesz na astmę lub POChP powinieneś ograniczyć swoje narażenie na dym tytoniowy.^2,3 Znaczenie ma zarówno bycie aktywnym palaczem, jak i narażenie bierne, kiedy przebywasz w otoczeniu palaczy. Wykazano, że narażenie na dym tytoniowy wiąże się z wyższym ryzykiem wystąpienia chorób nowotworowych i chorób kardiologicznych. Co więcej, bierne narażenie na dym tytoniowy zwiększa ryzyko hospitalizacji i pogarsza kontrolę choroby, natomiast aktywne palenie tytoniu dodatkowo zmniejsza skuteczność wziewnych i doustnych leków stosowanych w terapii astmy i POChP. Używanie e-papierosów zwiększa ryzyko wystąpienia zaostrzeń astmy.² Zaprzestanie palenia i ograniczenie narażenia środowiskowego skutkuje ograniczeniem stanu zapalnego i poprawą stanu płuc, co przekłada się na lepszą kontrolę chorób układu oddechowego.²

Aktywność fizyczna

Zarówno pacjenci z astmą jak i POChP odnoszą korzyści z podejmowania regularnej aktywności fizycznej.²,3 Wiadomo, że regularna, umiarkowana aktywność fizyczna skutkuje poprawą jakości życia i zmniejszeniem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych.² U pacjentów z POChP regularna aktywność pozwala poprawić tolerancję wysiłku, zmniejszyć nasilenie duszności oraz uczucie osłabienia.¹ Aktywność fizyczna jest ważnym elementem uzupełniającym stosowanie leków w przewlekłych chorobach dróg oddechowych, takich jak astma czy POChP. Warto zastanowić się jaka aktywność dostarcza nam najwięcej radości i skonsultować się z lekarzem w jaki sposób z niej korzystać, aby uzyskać maksymalne korzyści zdrowotne.

Zdrowa dieta

Dieta obfitująca w świeże owoce i warzywa to dobry wybór dla pacjentów z astmą lub POChP. Wykazano, że pozwala ona zwiększyć kontrolę choroby i zmniejsza ryzyko zaostrzeń. Dodatkowo, podobnie jak w populacji ogólnej, zmniejsza ryzyko rozwoju chorób przewlekłych w tym chorób nowotworowych i pomaga w utrzymaniu prawidłowej masy ciała.^2,4 Warto komponując codzienne posiłki pamiętać o zalecanych przez WHO min. 400g owoców i warzyw dziennie. Należy je spożywać w co najmniej 5 porcjach i w proporcji ¼ owoców, ¾ warzyw.⁴

Dbanie o jakość powietrza

Dla pacjentów z astmą lub POChP kluczowe znaczenie ma jakość otaczającego powietrza. Należy unikać miejsc o wysokim stężeniu pyłów zawieszonych w powietrzu. Pyły te wpływają drażniąco na drogi oddechowe i powodują nasilenie objawów choroby. Dodatkowo zaleca się dbanie o jakość powierza wewnątrz pomieszczeń mieszkalnych. Ważne jest oczyszczanie powietrza oraz utrzymywanie odpowiedniego poziomu jego nawilżenia.⁵

1. Górska K. Korczyński P. Rola edukacji chorych na astmę i przewlekłą obturacyjną chorobę płuc w warunkach ambulatoryjnych; Lekarz POZ 6/2019
2. Global Strategy for Asthma Management and Prevention (GINA 2022 REPORT)
3. Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease (GOLD2023 REPORT)
4. Taraszewska A. Kiedy najlepiej spożywać owoce? Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/kiedy-najlepiej-spozywac-owoce/ dostęp 21.03.2023
5. Samoliński B. Jakie metody zmniejszania narażenia na zanieczyszczenia powietrza w pomieszczeniach powinniśmy zalecać chorym na astmę i POChP? mp.pl https://www.mp.pl/pacjent/pochp/wywiady/224093,jakie-metody-zmniejszania-narazenia-na-zanieczyszczenia-powietrza-w-pomieszczeniach-powinnismy-zalecac-chorym-na-astme-i-pochp dostęp 21.03.2023